Manuele lymfedrainage is een zacht pompende massagetechniek, die wordt toegepast op oedeem (vochtophoping). Oedeem is een zwelling van weefsel door ophoping van lymfevocht.

Primair en secundair lymfoedeem

Het lichaam bestaat voor tweederde uit lymfevocht. Dit vocht bevindt zich in en rondom alle lichaamscellen, bloedbanen, lymfebanen en hersenbanen. Wanneer het lymfesysteem niet goed werkt, is er een verstoring van het evenwicht tussen lymfeaanvoer en lymfeafvoer. In sommige gevallen is deze verstoring al bij de geboorte aanwezig (primair lymfoedeem) en in andere gevallen is het ontstaan door een beschadiging van een voorheen normaal werkend lymfesysteem (secondair lymfoedeem). Secondair lymfoedeem kan bijvoorbeeld ontstaan door een operatie, een val, zwangerschap, kanker, maar ook cosmetische ingrepen zoals een ooglidcorrectie. Bij primair lymfoedeem is het oedeem van blijvende aard. Bij secondair lymfoedeem kan het oedeem van tijdelijke en blijvende aard zijn. In alle gevallen is eerst een diagnose van de arts noodzakelijk om het lymfoedeem te mogen behandelen. Er kunnen verschillende behandelingen toegepast worden bij oedeem. Een daarvan is manuele lymfedrainage.

Manuele lymfedrainage

Door middel van een rustige, zachte, pijnloze en pompende massagetechniek van de handen op en rondom het oedeemgebied wordt de lymfe gestimuleerd. Het lymfesysteem bevindt zich namelijk tussen de spieren en de huid. Door manuele lymfedrainage wordt de vochtopname door de lymfevaten verhoogd en vindt er afvoer van weefselvocht plaats. Het lymfesysteem wordt geactiveerd, pijn verminderd en het lymfevatenstelsel wordt aangezet tot de aanmaak van nieuwe lymfevaatjes, zodat na operaties of diepe verwondingen de afvoer van afvalstoffen hersteld kan worden. Meestal wordt een bepaald lichaamsdeel behandeld, zoals een hele arm, been of rug.

Massagegrepen

De behandeling kent meerdere massagegrepen, die bij verschillende indicaties worden toegepast. Zoals de duimcirkels, de vingercirkels, de dwarsgreep, de gelijkgerichte en tegengestelde duim-handcirkels. Daarnaast bestaan er binnen de manuele lymfedrainage nog twee specifieke grepen, namelijk de oedeemgreep en de fibrosegreep. Oedeemgrepen worden toegepast als het lymfoedeem verplaatsbaar is. We spreken dan van pitting oedeem (eiwitrijk oedeem). De greep wordt zeer langzaam uitgevoerd, waarbij er eerst druk wordt gegeven in de diepte om vervolgens het lymfoedeem te verschuiven naar boven. Wanneer lymfoedeem al lange tijd aanwezig is, is de kans aanwezig dat er weefselverhardingen (fibrose) in de huid ontstaan. Door middel van fibrosegrepen kunnen deze weefselverhardingen weer soepel gemaakt worden. Ook bij deze greep is het uitvoertempo zeer langzaam en wordt de huid als het ware gekneed. Hiermee kun je ook het onderliggende weefsel behandelen. Ook littekens kunnen worden behandeld middels fibrosegrepen.

Indicatie bepalend voor behandeling

De indicatie van het lymfoedeem is mede bepalend voor de behandeling en de massagegrepen. Er zijn meerdere behandelingen nodig om het oedeem te verminderen of eventueel weg te krijgen. De behandeling wordt vaak aangevuld met zwachtels en/of therapeutische elastische kousen die samen ‘ambulante compressie therapie’ wordt genoemd.

Manuele lymfedrainage draagt dus bij aan het ondersteunen van de lymfeafvoer en is een bewezen behandeling bij oedeem.