Gezondheid is een kostbaar bezit en daar moeten we zuinig op zijn. Onze gezondheid kunnen we positief beïnvloeden door een gezonde leefstijl: gevarieerde voeding en voldoende sporten en bewegen. Natuurlijk lukt dit in de praktijk niet altijd. Helaas is het ook niet zo dat een gezonde levensstijl of positieve gedachten er altijd voor zorgen dat je niét ziek wordt. Je verwacht het waarschijnlijk niet, maar je nagels zeggen meer over je gezondheid dan je denkt. Zowel de kleur, de structuur als de stevigheid van de nagels en enkele afwijkingen zeggen iets over je gezondheid.

De oorzaak van een nagelziekte (in de vingernagels of teennagels) ligt vaak in algemene medische aandoeningen, aangeboren aandoeningen en systeemziekten. Deze laatsten ontstaan doordat het eigen afweersysteem het lichaam ‘aanvalt’ (auto-immuunziekte). Er kunnen hierbij ook verschijnselen in de organen optreden. Voorbeelden van deze ziekten zijn Systemische Lupus Erythematodes (SLE), Ziekte van Sjögren en de Ziekte van Behçet. Nagelaandoeningen zien we echter ook vaak bij mensen met een intellectuele handicap. Daarom is het belangrijk dat wanneer een abnormale nagelfunctie is opgemerkt (door bijvoorbeeld de nagelstyliste of huisarts), een oorzaak of de verklaring voor die verandering moet worden gezocht. Wees je er ook bewust van dat nagelaandoeningen ook het resultaat kunnen zijn van het langzaam ontwikkelen van voedingstekorten (wat we bijvoorbeeld zien bij het ouder worden) en het gebruik van alcohol en drugs.

Voorkomende ziekten en aandoeningen
Er is een aantal ziekten bekend die vaak vergezeld gaan met nagelproblemen. Voorbeelden van deze ziekten zijn: Artritis psoriatica (een chronische gewrichtsontsteking), Reumatoïde artritis of RA (een auto-immuunziekte), psoriasis en diabetes. In het algemeen kunnen nagelstoornissen ook worden waargenomen bij cardiovasculaire en bloedsomloop problemen (het hart), gastro-intestinale ziekten (de lever en nier), endocriene stoornissen (zoals schildklierziekten) en virale of bacteriële ziekten. Bij Artritis psoriatica zien we in 90% van de gevallen dat ten minste één nagel de volgende kenmerken kan hebben: nagelputjes of -ribbels, onycholysis, nageldystrofie en een geelachtige-oranje verkleuring. In het geval van RA zien we vaak de aanwezigheid van longitudinale groeven, nail clubbing (trommelstok vingers), bolvormige veranderingen (nail beading), het gele nagelsyndroom of kleine bloedstolsels onder de nagel (onder andere bij endocarditis). In ruim de helft van de gevallen gaat psoriasis gepaard met nagelputjes, lijnen van Beau (dwarse groeven of lijnen, meestal op de duimnagel), leukonychia (de bekende witte vlekjes), subungual hyperkeratosis (stoornis), fijt of splinterbloedingen in de nagel. Mensen met diabetes hebben vaak te maken schimmelnagels of geïnfecteerde nagels, onychomycose, witte nagels met een donkere band op de vingertop, geel worden van het nagelbed, Terry’s nagel (helft wit en helft roze) en zwakke en/of breekbare nagels.

Nagelbijten, de ins en outs
Hoewel nagelbijten zelf geen nagelaandoening is, kan het langdurig nagelbijten wel lijden tot een nagelstoornis. Meestal wordt nagelbijten beschreven als ‘een gemeenschappelijke gewoonte voor het verlichten van stress’, omdat het met name optreedt gedurende perioden van nervositeit, stress of verveling. Nagelbijten kan echter ook een teken zijn van geestelijke of emotionele stoornis. Een andere benaming voor nagelbijten is ook wel ‘chronische onychophagia’. In een klinische setting wordt de gewoonte vaak beschreven als een daad van zelfverminking. Nagelbijten komt overigens vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Nagelbijten verhoogt de kans op infecties aan de vingers en in de mond, omdat bacteriën en vuil direct in de mond terechtkomen. Nagelbijten is dus zeker niet goed in het kader van handhygiëne! Nagelbijten heeft ook een negatief neveneffect op het gebruik van de handen. Een dwangmatige nagelbijter kan namelijk ernstig worden beperkt in hun vermogen om te werken (dat wil zeggen schrijven, typen, rijden) omdat hun hand in hun mond is. Een lange periode van nagelbijten kan nadelige gevolgen hebben voor het tandglazuur van de voorste tanden en cariës bevorderen.

Onschuldig
Verreweg de meeste nagelstoornissen zijn onschuldig of van tijdelijke aard. Denk dus niet direct in het ergste geval, want broze of snel afbrokkelende nagels kunnen ook veroorzaakt worden door overmatige blootstelling aan water en schoonmaakmiddelen. Een afwijking aan de nagel wordt wel vaak als hinderlijk gezien omdat het er onaantrekkelijk uitziet. Wanneer klachten aan de nagel verergeren of zich verder uitbreiden naar het nagelbed, kan een behandeling altijd worden overwogen. En bij twijfel kun je natuurlijk altijd je nagelstyliste, een huisarts of dermatoloog raadplegen.