Wat wel en wat niet mag in cosmetica in Nederland, is vastgelegd op Europees niveau in de Cosmeticaverordening. Daarin staat de veiligheid van cosmetica en de informatie naar de consumenten centraal. Het is relatief taaie kost, maar als beautyprofessional moet je wel goed op de hoogte zijn.

Je moet begrijpen wat deze verordening inhoudt en wat de laatste aanpassingen zijn. Het verandert namelijk voortdurend. In 2014 zijn er problemen ontdekt met bepaalde ingrediënten in cosmetica. In dat geval wordt de wetgeving aangepast en verdwijnen de producten van de markt.

Chemische stoffen in cosmetica

Je hoort vast wel eens “Dat is hartstikke chemisch!” en meteen krijg je daar een negatief idee bij. Echter, is dit misvatting. Alles om ons heen bestaat namelijk uit chemische stoffen, inclusief de lucht die we inademen, de drankjes die we drinken en het voedsel dat we eten. De claim die je soms nog ziet staan op producten “Bevat geen chemische stoffen” is dus eigenlijk onzin. Waar we wel een onderscheid in kunnen maken zijn synthetische stoffen en natuurlijke stoffen. En alleen door (wetenschappelijk) onderzoek is vast te stellen of een stof – natuurlijk of synthetisch – veilig gebruikt kan worden.

Is chemisch ongezond?
Of een stof veilig is of niet hangt niet af of het om een natuurlijke stof is of een synthetische, maar het hangt af van de dosis waarin het wordt gebruikt. Als de dosis of blootstelling aan stof maar hoog genoeg is, kan alles in theorie giftig zijn. Zo is water gezond als je er dagelijks twee liter van drinkt, maar als je er zes liter achter elkaar drinkt, kan het fataal zijn.

Introductie en controle van cosmetica
De Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) controleert producten – en dus ook cosmetica –  nadat het op de markt gebracht is.  Een nieuw product wordt dus achteraf steekproefsgewijs gecontroleerd (hiervoor moet NVWA een minimum per jaar doen) en uiteraard zodra er klachten op binnenkomen.  Wanneer een product aangepast moet worden, dan gebeurt dat vervolgens in twee termijnen:

Termijnen

Termijn 1: Aankondiging dat product eruit gaat, je mag het niet meer inkopen, maar wel je voorraad opmaken.
Termijn 2: Je mag het product niet meer gebruiken of verkopen aan consumenten.

Bij een acuut en groot probleem met een product, is er uiteraard geen Termijn 2, dan worden alle producten direct van de markt gehaald.

Aanpassing van de Cosmeticaverordening in 2014 op conserveermiddelen

Conserveermiddelen voorkomen de groei van bacteriën, schimmels en gisten en worden gebruikt in cosmetica om bederf tegen te gaan. Voorbeelden van twee bekende conserveermiddelen zijn MIT en Parabenen. Voor beide is de cosmeticaverordening in 2014 aangepast.

MIT
MIT (Methylisothiazolinone) wordt gebruikt als conserveermiddel, alleen of in combinatie met MCI (Methylchloroisothiazolinone).

Door de groei van het gebruik van MIT in andere producten, worden gebruikers hieraan meer en vaker blootgesteld. De allergische reacties kunnen zijn: last van jeuk of roodheid. Fabrikanten van verschillende (en dus niet alleen cosmetica, maar bijvoorbeeld ook verf en kleding) zouden meer diverse soorten conserveermiddelen moeten gebruiken zodat de blootstelling aan elk afzonderlijk middel minimaal blijft.

Het mengsel van MIT/MCI wordt verboden in leave-on producten (waarbij je klant het product een lange tijd op heeft). Dit mengsel mag nog wel gebruikt worden in rinse-off producten, zoals shampoos en douchegels (met een korte contacttijd).  Vanaf 16 april 2016 moeten producten aan de nieuwe eisen voldoen. De nieuwe wetgeving voor leave-on producten is in de maak, maar de industrie is al vrijwillig aan de uitfasering begonnen.

Parabenen
Parabenen worden ook ingezet als conserveermiddel in cosmetische producten. Ze worden gemaakt uit para-hydroxybenzoic zuur of PHBA. Deze stof komt voor in veel fruit en groenten. Producten of fabrikanten mogen geen claim maken dat parabenen slecht zijn, want niet alle parabenen zijn namelijk slecht.

Welke parabenen wel/niet?
Met Verordening 358/2014/EU is het gebruik van Isopropylparaben, isobutylparaben, fenylparaben, benzylparaben en pentylparaben verboden. Vanaf 30 juli 2015 mogen er geen producten met deze parabenen meer te koop zijn. Producten met deze parabenen zijn volgens de NCV wel veilig te gebruiken, maar vanuit de cosmetica-industrie is er geen interesse om deze parabenen te verdedigen in de markt, net zoals dat toen niet zo was met dierproeven.

Het gebruik van methyl-, ethyl, butyl- en propylparaben is wel veilig tot een bepaalde concentratie. De maximaal toegestane concentratie van propylparaben en butylparaben wordt bijgesteld naar beneden. Vanaf 16 oktober 2015 moeten producten aan deze nieuwe eisen voldoen.

Dit artikel is geschreven door Sophie Spanjer