De kop in de Volkskrant van afgelopen week loog er niet om: ‘Schoonheidsspecialisten doen soms riskante ingrepen waarvoor zij niet zijn opgeleid’. En verder… ‘Wie naar de schoonheidsspecialist gaat voor de behandeling van acne of pigmentvlekken, of wie zich laat laseren voor een jonger ogende huid, kan maar beter controleren of de gezichtsverzorger hiervoor is opgeleid. Hoewel tweederde van de schoonheidsspecialisten dit soort ingrijpende behandelingen uitvoert, heeft eenderde van hen niet de benodigde scholing genoten. Dat kan gezondheidsrisico’s opleveren, bijvoorbeeld brandwonden door een verkeerd gebruik van laserapparatuur. Daarnaast kan een op de drie behandelaars niet inschatten of de gebruikte apparatuur wel betrouwbaar is.’

Waar komt dit artikel eigenlijk vandaan?
Daar gaan we weer… De toon van het artikel in De Volkskrant is op zijn zachts gezegd ‘niet best’. En dat de branche op deze manier in de pers komt, is voor de vele professionele schoonheidsspecialisten natuurlijk een klap in het gezicht. De gediplomeerde schoonheidsspecialisten die zich elk jaar laten bijscholen en alle benodigde diploma’s in het bezit hebben, worden nu over één kamp gescheerd met de ‘specialisten’ die klaarblijkelijk minder deskundig met ons vak omgaan. Brancheorganisatie ANBOS heeft zich van dit artikel en de toon ervan gedistantieerd.

De uitspraken en een compleet artikel is geschreven door onderzoekers van het Rotterdamse Erasmus MC in het wetenschappelijke tijdschrift Narrative Inquiry in Bioethics. Op verzoek van ANBOS inventariseerden de wetenschappers welke ethische kwesties in de schoonheidsbranche aandacht verdienen. Er is volgens hen uitvoerig gesproken met schoonheidsspecialisten en er werd een enquête rondgestuurd onder zevenduizend ondernemers. 431 schoonheidsspecialisten vulden de enquête in. Naar aanleiding van het onderzoek kwamen de wetenschappers tot de conclusie dat schoonheidsspecialisten “zich met veel meer bezighouden dan met hun traditionele taken – het verzorgen van de huid en het aanbrengen van cosmetica. Hun werk wordt steeds complexer en krijgt soms een bijna medisch karakter”.  Vanuit het onderzoek wordt er dus gezegd dat tweederde van de schoonheidsspecialisten deze meer medische behandelingen uitvoeren, waarvan vervolgens eenderde daar niet de juiste diploma’s voor heeft.

Onduidelijkheid over het vak?
Overigens is aan bepaalde uitspraken ook weer duidelijk dat men niet weet wat het vak schoonheidsspecialist inhoudt, aangezien de gediplomeerde schoonheidsspecialist met haar expertises en de juiste opleidingen wel degelijk meer kan en mag doen dan de huid verzorgen en een make-up aanbrengen… Het oude imago van het vak schoonheidsspecialist is iets dat we steeds opnieuw bestrijden  als branche die almaar doorontwikkelt en innoveert.

Het probleem volgens de wetenschappers
De wetenschappers geven nog aan dat doordat schoonheidsspecialisten meer doen dan waar ze voor zijn opgeleid vaker voor lastige morele keuzes komen te staan. “Terwijl hun opleiding nauwelijks voorziet in ethische richtlijnen”, aldus de wetenschappers en de Volkskrant.  In het artikel stelt de journalist van De Volkskrant zes vragen aan onderzoeker Eline Bunnik van het Erasmus MC. Maar haar antwoorden illustreren precies de werkwijze van een onprofessionele collega. Het tegenover gestelde van de gediplomeerde schoonheidsspecialist.  Ook wij zijn het als branche volledig eens dat de werkwijze zoals deze geschetst wordt, niet correct is.

De aantal  uitspraken van de onderzoekster: 
“In de medische ethiek is veel aandacht voor de verantwoordelijkheid van artsen, maar ook in schoonheidssalons vinden vaak riskante ingrepen plaats. Denk aan definitieve ontharingen, permanente make-up, of laserbehandelingen om pigmentvlekken te verwijderen. Artsen moeten een eed afleggen waarin ze zweren zich te zullen houden aan bepaalde beroepscodes. Van schoonheidsspecialisten werd tot nu toe niet veel gevraagd.”

Ethische kwesties
Volgens Bunnik zijn dit de belangrijkste ethische kwesties:
“Een belangrijk onderwerp is hoe je moet omgaan met vergaande verwachtingen van mensen. Wat doe je als een vrouw een verjongingsbehandeling wil om er tien jaar jonger uit te zien, terwijl dat helemaal niet kan? Of als ze vraagt om een ingrijpende behandeling, die niet gezond is voor haar huid? Op dat moment is het niet in het belang van de klant om mee te gaan met die wens. Verder adverteren sommige salons met behandelingen voor kinderen, terwijl die soms een blijvend effect hebben. Wat doe je als een moeder een deel van de wenkbrauwen van haar kinderen wil laten verwijderen, terwijl die haren vaak niet meer terugkomen? In die gevallen zouden schoonheidsspecialisten de behandeling moeten weigeren.”

Eenvoudig zalfje
De journalist van De Volkskrant geeft een mening: “Een schoonheidsspecialist die ‘nee’ verkoopt, verdient niets.”
Het antwoord van Bunnik: “Het is een dilemma dat schoonheidsspecialisten dienstverleners zijn, maar tegelijkertijd ondernemers. De ene schoonheidsspecialist zal misschien meer aan de portemonnee van de klant denken dan de andere, ook als dat ten koste gaat van haar eigen omzet. Een belangrijk onderdeel van hun werk is dat ze producten verkopen. Die zijn vaak heel duur, terwijl sommige crèmes niet veel meer doen dan een eenvoudig zalfje. Toch worden ze verkocht met verhalen die gouden bergen beloven. De regel is dat gezondheidsspecialisten hun klanten geen dingen mogen aansmeren die niet goed voor ze zijn.”

Zelf adviseren met alle gevolgen van dien
Ook noemt Eline een voorbeeld van het feit dat schoonheidsspecialisten hun klanten niet meteen doorsturen naar de huisarts maar zelf adviezen geven. “Interessant is de aandacht die we de laatste jaren zien voor voeding en gezondheid. Ik hoorde het verhaal van een schoonheidsspecialist die een klant met blaasklachten adviseerde veel cranberrysap te drinken. In plaats van naar een arts te gaan, dronk de klant grote hoeveelheden cranberrysap en ontwikkelde zo een nierbekkeninfectie. Ook komen schoonheidsspecialisten afwijkingen aan de huid tegen die wijzen op huidkanker. Schoonheidsspecialisten moeten weten wanneer ze iemand moeten doorverwijzen naar een huisarts.”

ANBOS geschrokken
De ANBOS laat via hun social media kanalen weten: “Onlangs publiceerde De Volkskrant een artikel over de beroepsethiek van beautysalons. ANBOS distantieert zich van de uitspraken de toon van dit artikel. Onze brancheorganisatie hanteert strenge richtlijnen voor de kwaliteit en vakbekwaamheid van onze gediplomeerde leden. Wij hebben inderdaad esthetische vraagstukken binnen de schoonheidsverzorging onderzocht, maar interpreteren de resultaten positief. Wij staan achter onze deskundige en gediplomeerde leden; bij de ANBOS schoonheidsspecialist is de consument in goede handen.”

En zo is het maar net! Moeten we hopen dat dit maar weer overwaait, of gaan we voor eens en voor altijd laten zien wat de gediplomeerde schoonheidsspecialist kan en mag? Het probleem is dat de goede onder de slechte lijden. Ons imago is zo sterk als de zwakste schakel. Moet de beroepsgroep pleiten om weer beschermd te worden in plaats van een ‘vrij beroep’ zijn?