Het verbod op bewust toegevoegde microplastics is op 27 september 2023 gepubliceerd. De eerste maatregelen, bijvoorbeeld het verbod op microbeads in cosmetica zijn vanaf 17 oktober 2023 van kracht.

Het gaat om microplastics die bewust aan producten toegevoegd zoals scrubdeeltjes en glitters. Het weglaten van de overige microplastics in cosmetica is ingewikkelder. Microplastics zijn namelijk zeer veelzijdige en uiteenlopende ingrediënten. Bij het opstellen van transitietijden voor het verbod op de microplastics in bepaalde productcategorieën is in de wetgeving rekening gehouden met zowel deze complexiteit van het vervangen van de ingrediënten als de impact op het milieu.

Wat is het doel van de nieuwe regels?
Naar schatting komen er in de Europese Unie jaarlijks 42.000 ton microplastics vrij die opzettelijk aan producten worden toegevoegd. Microplastics breken niet af en blijven dus duizenden jaren in ons milieu. Dieren eten deze deeltjes op en hierdoor consumeren wij mensen ze ook. De nieuwe regels moeten voorkomen dat deze microplastics in het milieu belanden. Het gaat hierbij om microplastics die bewust aan producten zijn toegevoegd. Dus niet om kleine plastic deeltjes die ontstaan doordat grotere stukken plastic slijten.

Wanneer gaat het verbod in?
De eerste maatregelen gaan twintig dagen na het aannemen van het verbond van kracht. Dat betekent dat de eerste producten uiterlijk 15 oktober 2023 uit de schappen verdwijnen. In de meeste gevallen is er echter sprake van een overgangsperiode om producenten de tijd te geven om alternatieven te zoeken. Hoe lang deze periode is, is afhankelijk van de complexiteit van het product, de noodzaak tot herformulering en de beschikbaarheid van geschikte alternatieven.

Welke producten verdwijnen uit de schappen?
Vanaf 15 oktober 2023 mag er geen cosmetica met zogenoemde ‘microbeads’ meer verkocht worden. Dit zijn kleine plastic korreltjes die gebruikt worden om dode huidcellen van je huid te scrubben. Scrub die geen plastic bevat, kun je na 15 oktober nog gewoon kopen.

Ook losse glitters van kunststof verdwijnen half oktober uit de schappen, zowel cosmetische glitters als glitters in speelgoed- of knutselsets. Dit betekent niet dat je nergens meer glitters in de schappen zult vinden, milieuvriendelijke alternatieven zijn wel nog toegestaan.

Van sommige andere cosmetica, zoals nagellak met glitters, is vastgesteld dat de microplastics minder snel in het milieu terechtkomen. Daarom geldt voor de meeste cosmetica een overgangstermijn van vier tot twaalf jaar. Deze producten verdwijnen dus nog niet meteen uit de schappen, maar moeten wel vervangen worden door duurzamere alternatieven.