Er is nogal wat ophef over het gebruik van de hyaluronpen in schoonheidsinstituten. Berichten over lelijke complicaties na het ondergaan van de zogenoemde non-invasieve (naaldloze, red.) behandeling hebben de toepassing ervan niet populairder gemaakt. Desondanks blijkt het nog steeds
een lucratieve business. Leveranciers, opleiders en schoonheidsspecialisten adverteren massaal over deze techniek die ‘natuurlijke volle lippen’ geeft. Maar mógen schoonheidsspecialisten eigenlijk werken met de hyaluronpen? En hoe veilig is het?

Tekst: Esther Bode-Scholte
Dit artikel is onlangs verschenen in het Vakmagazine De Beauty Professional en heeft nogal wat voeten in aarde gehad. Dit artikel bevat veel informatie, maar het volledige artikel is te vinden in het vakmagazine. Nog geen Abonnee? Kijk dan onderaan dit artikel. 

Het wel of niet gebruiken van de hyaluronpen is een hot topic in beautyland. Wat is nu precies een hyaluronpen? Het is een filler bedoeld om de lippen op te vullen zonder dat er hierbij een naald aan te pas komt. Het schiet als het ware het hyaluronzuur met een snelheid van achthonderd kilometer per uur de lippen in. Er zijn schoonheidsspecialisten die het niet alleen inzetten bij de lippen, maar ook op andere delen in het gelaat. Schoonheidsspecialisten volgen hiervoor opleidingen bij de tientallen opleidingsinstituten die een cursus van gemiddeld een dag aanbieden. Leveranciers over de hele wereld bieden de pen én het hyaluronzuur aan, ook bijvoorbeeld de concerns Alibaba en Amazon. Het CE-keurmerk ontbreekt in bijna alle gevallen. Geschoold of ongeschoold, een kwalitatief hoogwaardig product of een product voor een habbekrats, schoonheidsspecialisten bieden het aan in hun instituten. De hoeveelheid schoonheidsspecialisten die ermee werkt is niet bekend bij de
brancheorganisatie ANBOS. En dan hebben we ook nog de groep vloggers en de consumenten die er zelf op los slaan.

Ophef

Onlangs kwam het nieuws naar buiten dat cosmetisch artsen waarschuwen voor eventuele complicaties die kunnen ontstaan bij het gebruik van een hyaluronpen. Onder die complicaties vallen verstopte bloedvaten, weefselversterf en gevoelloosheid. EditieNL wijdde er begin van de zomer aandacht aan en RTL Nieuws pikte dit ook op. Het zorgde voor de nodige ophef. Het lijkt nu, een paar maanden later, alsof een deel van de beautyprofessionals niet meer geassocieerd wil worden met deze revolutionaire techniek. Sommige opleidingsinstituten stoppen net zo snel met het aanbieden van de opleiding als dat ze deze ooit begonnen zijn. Leveranciers en schoonheidsspecialisten zijn aan het denken gezet. Maar is dit helemaal terecht? Is het gebruik van de hyaluronpen zo slecht als de media doet voorkomen? En wat is de wetgeving rondom deze kwestie? En misschien wel de belangrijkste vraag: wat zou er verbeterd kunnen worden in de schoonheidsbranche?

De wetgeving

De vraag of het werken met de hyaluronpen een voorbehouden behandeling voor een arts is, is volgens de Belgische arts dr. Ilan Karavani slechts een deel van het debat. Hij is destijds gevraagd om opleider te worden bij het Centrum voor Avondonderwijs in België. De opleiding is echter nooit van start gegaan vanwege de wetgeving in het gebruik van de hyaluronpen. ‘Omdat het hyaluronzuur van de pen dóór de huid gaat en dit principieel verboden is voor schoonheidsspecialisten, is het automatisch een voorbehouden behandeling voor artsen. Alleen is deze techniek niet toegelaten, zelfs niet voor artsen, omdat de hyaluronpen niet CE-goedgekeurd is in Europa en bovendien is het helemaal niet interessant, omdat artsen met een naald veel minder problematiserend kunnen werken ten opzichte van een pen met luchtdruk.’ Dat er dus sprake zou zijn van een ‘eventuele wetswijziging’ is dus een misverstand. Volgens de arts stáát er al in de wet dat deze handeling niet toegestaan is voor niet-BIG geregistreerde beroepsbeoefenaars. ‘Je kunt het vergelijken met zestienjarigen jongeren die gaan protesteren omdat ze hun rijbewijs willen halen. De wettelijke leeftijd hiervoor is achttien jaar. Het heeft dus meer iets weg van een sociaal debat,’ zegt de arts. Bij één van de opleiders die niet mee wenste te werken aan dit artikel, staat op de website over de cursus hyaluronpen: ‘Om teleurstelling te voorkomen, hebben wij besloten deze training (tijdelijk) stop te zetten tot 01.07.2019 i.v.m. een eventuele wetswijziging.’ Hieruit mag je constateren dat bepaalde opleidingsinstituten niet goed op de hoogte zijn van de actuele wetgeving. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd houdt toezicht op de naleving van de wetten. Volgens een woordvoerder van de IGJ controleren zij voornamelijk naar aanleiding van meldingen van cliënten en veldpartijen uit de sector van de schoonheidsspecialisten. ‘De betreffende wet -de WKKGZ- noemt de behandelingen van schoonheidsspecialisten ‘andere’ zorg. Uitvoerders van andere zorg mogen geen schade veroorzaken. Als de inspectie een melding krijgt van toegebrachte schade dan kan de inspectie een onderzoek naar de behandelaar instellen. De IGJ
kijkt evenwel ook altijd naar risico’s in een sector en hoe ze daarop effectief toezicht kan inrichten. De wetgever bepaalt uiteindelijk of een handeling voorbehouden zou moeten zijn aan een bepaalde beroepsbeoefenaar.’ Uit het Toezichtkader van de Rijksoverheid blijkt dat de risico’s vooral worden verwacht aan de ‘randen’ van deze sector, namelijk bij die behandelaars en aanbieders die niet in het handelsregister zijn ingeschreven, niet zijn aangesloten bij brancheorganisaties, niet goed zijn opgeleid en die hun werkzaamheden als het ware ‘onder de radar’ verrichten.

Positieve kanten

Zoals eerder gezegd zijn er, ondanks alle commotie, beautyprofessionals die wél in het product geloven en er met meer dan volle tevredenheid mee werken. Zo ook Marjolein van der Eem van Nouvelle Cosmétique. Zij heeft haar opleiding gevolgd bij Beaujo en ook haar materiaal komt daar vandaan. De ervaren vakvrouw is laaiend enthousiast over de resultaten: ‘Het geeft een heel natuurlijk effect met weinig zwelling of beschadiging en het is geschikt voor mensen met angst voor naalden. We hebben tot nu toe alleen maar positieve reacties gekregen van onze klanten.’ Ook Van der Eem heeft het filmpje van EditieNL gezien. ‘Ik vind het jammer dat nooit onderzocht is dat de complicatie die deze dame heeft opgelopen, weefselversterf, is veroorzaakt door de hyaluronpen. Ik ben het enorm oneens met de ophef over de hyaluronpen. Ik zit 33 jaar in het vak, ik kan mijn instituut behangen met mijn behaalde diploma’s en als we iets introduceren, testen we het eerst zelf. Ik ben dermatologisch opgeleid en zo ook één van mijn medewerkers en alléén wij voeren deze behandeling uit. Mijn andere medewerkers hebben niet de dermatologische achtergrond en het esthetisch inzicht, dus kunnen, willen en mogen zij hiermee niet werken. Daarnaast is er in onze kliniek een samenwerking met twee artsen. Als er
onverhoopt iets fout blijkt te gaan, hebben we altijd hyaluronidase in huis om het hyaluronzuur direct af te breken. De hyaluronpen waarmee we werken is begrensd, dus we kunnen niet dieper dan één millimeter in de huid komen. Daarom is hyaluronidase eigenlijk bij voorbaat overbodig.’ Dr. Karavani vult hierop aan dat weefselversterf, zoals in het nieuws naar voren kwam, alleen kan ontstaan als je een bloedvat raakt. ‘Er zijn maar acht plaatsen in het gelaat waar zo’n bloedvat een probleem vormt en die zitten niet op de betrokken zones van de lip. Het ergste wat er in de lip kan gebeuren is zwelling, een knobbel of een blauwe plek. Puur ongemakken.’ Hij benadrukt dat tatoeages en piercings wel in de wet zijn toegestaan,
terwijl dit ook niet-BIG geregistreerde beroepsbeoefenaars zijn. ‘Maar dat wordt als sociaal noodzakelijk gezien.’ Carin Crijns van C.C. Medical B.V. die voorheen alleen hyaluronzuur leverde aan artsen en ziekenhuizen, maar tegenwoordig ook aan schoonheidsspecialisten, is van mening dat  schoonheidsspecialisten prima in staat zijn om de behandeling uit te voeren, mits goed geschoold. Haar bedrijf levert drie soorten hyaluronzuur voor verschillende doeleinden. De reden dat ze ook aan schoonheidsspecialisten is gaan leveren, is een uitbreiding van haar marktgebied. Ze krijgt zoveel positieve reacties over het hyaluronzuur dat ze het de moeite waard vindt om hiermee te blijven uitbreiden.

Verantwoordelijkheid

‘Theoretisch gezien’, zegt dr. Karavani, ‘is degene die de behandeling uitvoert, verantwoordelijk. Het is prima als je mensen opleidt hoe je met een wapen moet schieten. Hoe de leerling er vervolgens verder mee omgaat, is niet aan de opleider. Overigens zijn de opleiders die nu de pen leveren leveranciers van niet-gecertificeerd materiaal.’ De schoonheidsspecialiste is de uiteindelijke verantwoordelijke, maar het is wat flauw om met de vinger naar alleen de schoonheidsspecialiste te wijzen. Als er overal opleiders te vinden zijn, het materiaal is makkelijk te verkrijgen en als er
weinig duidelijkheid is over de wetgeving rondom deze techniek, kun je je wellicht voorstellen dat zo’n behandeling interessant is voor een instituut.
Schoonheidsspecialiste van der Eem erkent dat ook zij van mening is dat schoonheidsspecialisten goed vooronderzoek moeten doen in de verschillende aangeboden opleidingen en producten en niet alles klakkeloos mogen aannemen. ‘Ik vind dat ze informatie dienen in te winnen en het gezonde verstand moeten gebruiken.’ Ze vindt echter dat er ook een grote verantwoordelijkheid ligt bij leveranciers en bij de brancheorganisaties. ‘Ik word er heel ongelukkig van dat de pennen en online cursussen te kust en te keur aangeboden worden. Uit ethisch oogpunt mag dit niet gebeuren. En de ANBOS zou een duidelijke richtlijn moeten opstellen met eisen aan opleiders. Een opleider moet in de eerste plaats vakbekwaam zijn, de nodige anatomische en fysiologische kennis hebben en daarnaast zou ze al enige tijd lesgegeven moeten hebben.’ Crijns vindt dat zij als leverancier geen enkele verantwoordelijkheid draagt. ‘Zoals eerder gezegd bemoei ik me niet met de zaken van degene die het afneemt. Ik check wel altijd de website van de schoonheidsspecialiste, maar niet welke cursussen ze heeft gevolgd. Als er een complicatie in het algemeen ontstaat, krijgt de leverancier vaak de schuld. Maar bij verder onderzoek blijkt negen van de tien keer dat de gebruiker niet conform de protocollen heeft gewerkt. Wij staan honderd procent achter ons product. We werken met het merk Hyamax en dit heeft een CE-keurmerk.’ De woordvoerder van de IGJ is kort maar krachtig: ‘Het leveren een veilig apparaat is de verantwoordelijkheid van de leverancier, de veilige toepassing van het apparaat is de verantwoordelijkheid van degene die het apparaat hanteert.’ Slangen, van de leveranciersorganisatie, is van mening dat iedere leverancier een verantwoordelijkheid vanuit meerdere opzichten draagt. ‘Soms heel eenvoudig vanuit wetgeving -iedereen is verplicht zich hieraan te
houden- en soms vanuit logisch nadenken: Is het schadelijk voor de consument? Kunnen er nadelige gevolgen op korte of lange termijn ontstaan? Ben ik gediplomeerd? Ben ik ervoor verzekerd?’

Verbeterpunten

Of de wet op termijn nu wel of niet versoepeld zal gaan worden wat betreft het gebruik van een hyaluronpen, verandert niets aan het feit dat de beautyprofessionals op z’n minst op de hoogte gesteld moeten worden over de wetgeving op bepaalde handelingen. De ANBOS speelt hierin een belangrijke rol, vinden alle geïnterviewde partijen. De woordvoerder van de IGJ onderbouwt dit: ‘Het is belangrijk dat schoonheidsprofessionals goed geïnformeerd zijn en blijven over wet- en regelgeving, de ontwikkelingen in de branche en de consequenties daarvan voor het beroepsprofiel. Daar zijn brancheorganisaties zeer belangrijk bij!’ Dr. Karavani ziet daarnaast het nut om consumenten te bereiken en te informeren om zoveel mogelijk
malafide praktijken te voorkomen. Slangen, de directeur van de BTP, geeft aan dat toezicht vanuit de overheid niet nodig is. ‘Dit kan de branche heel goed zelf. Richtlijnen voor bepaalde behandelingen en een verzekeringsplicht voor beroeps- en behandelingsaansprakelijkheid vanuit de overheid kan wel helpen.’ Hij vindt dat schoonheidsspecialisten zich goed moeten verdiepen in een bepaald product of een dienst, voordat ze ermee aan de slag gaan. ‘En als brancheorganisatie voor leveranciers kunnen we een rol spelen door intensief overleg te hebben met leveranciers en andere brancheorganisaties over behandelingen, toepassingsmogelijkheden, promotie en over producten die op de Nederlandse markt komen of gesignaleerd worden. Dit soort zaken zullen we in de toekomst nauwlettend volgen. Als ons onderzoek in deze kwestie is afgerond en we alle informatie verzameld hebben, zullen we een duidelijk standpunt innemen over het product en de bijbehorende behandeling. Daarnaast zal de BTP zich in de toekomst veel meer gaan bezighouden met gedragscodes voor aangesloten leveranciers en zullen we de schoonheidsspecialisten gaan voorzien van informatie over behandelingen, producten en diensten die voor hen toegankelijk zijn. Ook zullen we de kant van de beroepsaansprakelijkheid en de daaraan verbonden verzekeringen voor schoonheidsspecialisten gaan bestuderen en hen van advies voorzien.’

Toekomstperspectief

‘Op dit moment’, zegt dr. Karavani, ‘is er in Europa geen wettelijke toegang tot het werken met de hyaluronpen, niet voor artsen en niet voor schoonheidsspecialisten. Het zou mooi zijn als er een pen op de markt komt die wel aan alle eisen voldoet. Dan moet je kijken naar de bekwaamheid van de specialiste. Als de specialiste in mijn ogen goed getraind is, de producten zijn veilig, de opleidingen gecertificeerd en de cartouches voorgevuld, dan zie ik geen dilemma om hen niet met de hyaluronpen te laten werken. Onder de genoemde voorwaarden zou het voor die beperkte
behandelingen geen slechte zaak zijn. Echter benadruk ik dat de pen alléén voor de lippen toegepast dient te worden, absoluut niet voor andere delen van het gelaat.’

 

BEN JIJ GEEN ANBOS-LID EN HEB JE GEEN ABONNEMENT OP DE BEAUTY PROFESSIONAL? MAAR HAD JE DIT ARTIKEL WEL HELEMAAL WILLEN LEZEN? NEEM EEN ABONNEMENT EN ONTVANG HET COMPLETE ARTIKEL NOG IN JE MAILBOX. EEN LEUKE AANBIEDING VINDT JE HIER: https://www.debeautyprofessional.nl/abonneren/