De claim “alcoholvrij” lijken we steeds vaker te zien. Maar alcohol verwijst naar een brede range aan stoffen met verschillende werking op de huid. Dit leidt soms tot verwarring wanneer de ingrediëntenlijst wordt nagekeken op de aan- of afwezigheid van alcohol. Dit is de vierde in een serie columns over omstreden ingrediënten in huidverzorgingsproducten.

In het dagelijks leven denken we vaak dat alcohol alleen het stofje is dat in ons glas wijn of bier zit. Echter, alcohol is een verzamelnaam voor vele verschillende organische stoffen. Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen “zachte” en “harde” alcoholen.

Zacht en hard

Onder de “zachte” alcoholen vallen de zogenaamde vetzuuralcoholen, vaak gewonnen uit plantaardige vetten (bijv. kokos-, soja- of palmolie). Cetyl alcohol, stearyl alcohol en cetearyl alcohol zijn voorbeelden van “zachte alcoholen” die in huidverzorgingsproducten worden toegepast. Deze stoffen worden gebruikt als emollient, verdikkings­middel of stabilisator en hebben een vocht­bindende werking op de huid. De huid voelt zachter en soepeler en kan deze “zachte” alcohol prima verdragen.

De bekendste “harde” alcohol is ethanol (C₂H₅OH). Als we in het dagelijks leven over alcohol spreken bedoelen we doorgaans ethanol (het bekende stofje in ons glas wijn of bier).

Alcoholvrij

De “alcoholvrij”-claim bij huidverzorgingsproducten betekent vaak de afwezigheid van de “harde” alcohol, ofwel ethanol. De “zachte” alcoholen zijn vaak nog wel aanwezig in het product en op de ingrediëntenlijst (INCI). Bij het uitpluizen van de ingrediëntenlijst is het dus belangrijk om goed te kijken naar het type alcohol.

Een product zonder ethanol zal dus geen alcohol of alcohol denat. (gedenatureerde alcohol* op zijn ingrediëntenlijst hebben staan. Cetyl alcohol, stearyl alcohol en cetearyl alcohol kunnen nog wel voorkomen, aangezien deze een huidverzorgende werking hebben.

Waar wordt ethanol gebruikt?

De ethanol in huidverzorgingsproducten is meestal geen synthetisch ingrediënt, maar wordt via biologische fermentatie van suikers verkregen. Ethanol heeft dus een natuurlijke oorsprong. De redenen om ethanol te gebruiken zijn:

• Als oplosmiddel voor etherische oliën, parfums en werkzame stoffen. Veel van deze stoffen lossen niet op in water en ethanol is vaak de enige optie.
• Voor een sterk ontsmettende en bacteriedodende werking. Veel gebruikt in de medische wereld, in acnéproducten, maar ook in hygiënische doekjes en wasgels.
• Om de structuur en dikte van huidverzorgingcrèmes en emulsies aan te passen.

Goed of slecht?

De claim “alcoholvrij” doet vermoeden dat alcohol schadelijk is voor huidverzorging. We weten nu dat deze claim specifiek gaat over de “harde” alcohol, genaamd ethanol, en niet over alle alcoholverbindingen. Sommige alcoholverbindingen zijn zelfs erg goed!

Belangrijk is te bepalen waar de “harde” alcohol (in de vorm van ethanol) op de ingrediëntenlijst staat. Staat deze helemaal achteraan, dan betekent dat er heel weinig in zit en er ook geen risico is. Ethanol kan in hoge concentratie de huid uitdrogen en de huidbarrière aantasten. Bij mensen met een gevoelige of zeer droge huid zou het gebruik van ethanol vermeden kunnen worden.

 

* gedenatureerde alcohol is ethanol waar iets aan is toegevoegd, zodanig dat het ongeschikt wordt voor consumptie.