In mei 2015 is er in diverse media ophef ontstaan over zonnen onder de zonnebank nadat de Amerikaanse Tawny Willoughby huidkanker kreeg als gevolg van haar jarenlange verslaving aan de zonnebank. Zij waarschuwde anderen middels foto’s op Facebook om haar voorbeeld toch vooral niet te volgen. Dit bericht werd door diverse media opgepakt waardoor er in Nederland een discussie ontstond over het verantwoord gebruik van de zonnebank.

De meeste mensen weten dat het niet verstandig is om te vaak en onbeschermd te zonnen. Overmatige blootstelling aan de zon wordt gezien als de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van huidkanker. Maar hoe zit het eigenlijk met zonnebanken? Leveren die gewoon dat felbegeerde bruine kleurtje, of zitten er ook negatieve kanten aan het gebruik ervan? Beautyspot zet de nieuwste inzichten op een rijtje.

Zonnebank versus natuurlijk zonlicht

Zonlicht is belangrijk voor ons functioneren; we krijgen er energie van, het heeft een positief effect op onze stofwisseling en ons humeur wordt er beter van. Ook helpt zonlicht ons lichaam bij het aanmaken van vitamine D. 

Het natuurlijke zonlicht en de bruiningslampen van de zonnebank hebben dezelfde spectrum golflengtes. UVA wordt in de natuur praktisch ongefilterd doorgelaten en het is ook aanwezig in straling van zonneapparaten.  Het UVB aandeel in het zonlicht buiten is sterk afhankelijk van het tijdstip op de dag, de tijd van het jaar en de plaats op de aarde waar je in de zon zit. In zonneapparaten is het aandeel UVB afhankelijk van het gekozen lamptype en eventuele filters, maar de hoeveelheid is wel constant. 

De totale kracht van het ultraviolette licht (UVA + UVB) dat uit het zonneapparaat mag komen, is wettelijk vastgesteld op 0,3 W/m2 en als veilig bestempeld door de Europese Commissie. Dat komt ongeveer overeen met de zon aan de Middellandse zee op een mooie zonnige dag in de zomer.

Al met al zou je kunnen zeggen dat zonnebanken net zo veilig of onveilig zijn als natuurlijk zonlicht. En dus kunnen zowel zonnebanken als natuurlijk zonlicht bijdragen aan het ontstaan van huidkanker. Het is dus niet zo dat je alleen van buitenzonlicht of van de zonnebank huidkanker krijgt, je moet de blootstelling aan beide bronnen bij elkaar optellen.

Zonnen bij zonnestudio’s

In Nederland is het sinds 2008 verboden voor jongeren tot 18 jaar om te zonnen in zonnestudio’s. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit heeft afspraken gemaakt met de studio’s dat zij jongeren vragen naar hun leeftijd. In de praktijk blijkt dat het lastig is om een zonnestudio op heterdaad te betrappen en dat veel studio’s jongeren gewoon toelaten. 

De beroepsvereniging van dermatologen (NVDV) vindt dat zonnebankstudio’s sterker moeten worden gecontroleerd en als ze niet veilig werken, moeten er sancties worden opgelegd. Ook andere landen kennen zo’n verbod voor jongeren. 

Zonnebanken thuis verbieden?

Als gevolg van de media-aandacht voor de vermeende relatie tussen zonnebanken en huidkanker liet de NVDV weten een voorstander te zijn van een verbod op de verkoop van zonnebanken aan particulieren. Volgens de artsen heeft onderzoek duidelijk gemaakt dat mensen die gebruikmaken van de zonnebank een sterk verhoogd risico hebben op huidkanker. De gevaren van het ‘zonnen’ onder een zonnebank worden stelselmatig onderschat, zeggen de dermatologen. 

Volgens de branchevereniging Samenwerking Verantwoord Zonnen (SVZ) is het verbieden van zonnebanken thuis niet de oplossing. “De zonnebanken voor thuisgebruik dienen aan de strengste wetgeving en normen te voldoen, ook aangaande de voorlichting over het gebruik van toestel”, vindt SVZ. “Het gaat om het bewustzijn van mensen. De consument helpen verstandige keuzes te maken en de gevaren van overmatige blootstelling benadrukken, is een betere aanpak. Dat is ook wat wij vanuit de branche doen: goed voorlichten.” 

De branchevereniging vindt het zeer wenselijk dat er een vergunningenstelsel komt voor het exploiteren van zonnebanken. “We zien helaas dat niet ieder bedrijf dat een zonnebank heeft staan, daar professioneel genoeg mee omgaat. Een vergunningenstelsel kan het kaf van het koren scheiden en daarmee de veiligheid van de consument vergroten”.

Een andere regel waar SVZ zich hard voor maakt, is het invoeren van een legitimatieplicht. “We zijn in contact met de politiek om dit te realiseren. Naast alle andere maatregelen die er – ook vanuit Europa – zijn genomen om op een verantwoorde manier gebruik te kunnen maken van de zonnebank, is dit een wenselijke aanvulling. Een wettelijke legitimatieplicht voorkomt fouten, omdat zonnestudio’s dan mogen vragen naar legitimatie en de consument in dat geval ook verplicht is om deze te tonen.”

Meer voorlichting naar consument

De branchevereniging is het eens met enkele dermatologen van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venerologie (NVDV) dat er meer voorlichting moet komen over de blootstelling aan zonlicht. “Wij vinden ook dat de perceptie van zonnen moet veranderen. Mensen denken nog steeds dat ze moeten verbranden om bruin te worden, terwijl zonnebrand juist de gevaren meebrengt. Het gaat om balans en om voorlichting als je verantwoord wil zonnen”, zegt woordvoerder Huib van Heest van SVZ. 

Alle partijen zijn het er overeen dat het voor de consument duidelijk zou moeten zijn op welke wijze men verantwoord kan genieten van de zon – of de zonnebank. En daar kun jij als beautyprofessional een belangrijke rol in spelen. Vertel je klanten over de gevaren van natuurlijk zonlicht en de zonnebank. Geef goede voorlichting en adviseer ze om zonnebrandcreme te gebruiken.